នៅក្នុងពិភពលោកដែលកំពុងវិវត្តន៍ទៅមុខយ៉ាងលឿន បច្ចេកវិទ្យាបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរគ្រប់វិស័យ រួមទាំងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុផងដែរ។ នៅកម្ពុជា ការរីកចម្រើននៃ បច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ (FinTech) បាននាំមកនូវបដិវត្តន៍ដ៏ធំមួយ ដែលបានបំបែកចេញពីរបៀបធនាគារប្រពៃណី ហើយជំរុញប្រទេសឆ្ពោះទៅរកសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលពេញលេញ។ ពីការកាន់សាច់ប្រាក់សុទ្ធសាធ ឥឡូវនេះប្រជាជនកម្ពុជាកាន់តែងាកមកប្រើប្រាស់សេវាហិរញ្ញវត្ថុតាមរយៈទូរស័ព្ទដៃ និងបច្ចេកវិទ្យាទំនើបៗ។
អ្វីទៅជា FinTech? និងហេតុអ្វីវាសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា?
ពាក្យ FinTech គឺជាពាក្យកាត់មកពីពាក្យ “Financial Technology” ដែលសំដៅលើការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដើម្បីធ្វើឱ្យសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ងាយស្រួល និងអាចចូលប្រើប្រាស់បាន។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានប្រជាជនវ័យក្មេងច្រើន និងអត្រាប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទឆ្លាតវៃខ្ពស់ FinTech បានក្លាយជាកត្តាជំរុញដ៏សំខាន់មួយក្នុងការលើកកម្ពស់ បរិយាប័ន្នហិរញ្ញវត្ថុ (Financial Inclusion) ពោលគឺការផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប មិនថានៅទីក្រុង ឬជនបទ អាចទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ។
កាលពីមុន ប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុភាគច្រើននៅកម្ពុជាតម្រូវឱ្យមានវត្តមានផ្ទាល់នៅធនាគារ ឬប្រើប្រាស់សាច់ប្រាក់សុទ្ធសាធ។ ប៉ុន្តែ FinTech បានផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់នេះ ដោយអនុញ្ញាតឱ្យមានការទូទាត់ប្រាក់ ផ្ទេរប្រាក់ ស្នើសុំកម្ចី និងគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុផ្ទាល់ខ្លួនបានយ៉ាងងាយស្រួលត្រឹមចុងម្រាមដៃ។
FinTech កំពុងបំបែកជញ្ជាំងធនាគារប្រពៃណីយ៉ាងដូចម្តេច?
ឥទ្ធិពលរបស់ FinTech ទៅលើវិស័យធនាគារនៅកម្ពុជាអាចមើលឃើញតាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរជាច្រើន៖
- ការទូទាត់ប្រាក់ឌីជីថល (Digital Payments) ក្លាយជាស្តង់ដារ:
- ពីសាច់ប្រាក់ទៅ QR Code: ឥឡូវនេះ ការទូទាត់តាមរយៈ QR Code កំពុងក្លាយជាទម្លាប់ថ្មីសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ មិនថាទិញទំនិញនៅផ្សារទំនើប ហាងលក់ទំនិញតូចៗ សូម្បីតែម៉ូតូឌុប ក៏អាចទូទាត់តាមរយៈ QR Code បានដែរ។ នេះជួយកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើសាច់ប្រាក់ និងបង្កើនល្បឿនប្រតិបត្តិការ។
- កម្មវិធី Mobile Banking (Mobile Banking Apps): ធនាគារនានានៅកម្ពុជាបានវិនិយោគយ៉ាងច្រើនទៅលើកម្មវិធីទូរស័ព្ទដៃ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអតិថិជនធ្វើការផ្ទេរប្រាក់ ទូទាត់វិក្កយបត្រ បញ្ចូលលុយទូរស័ព្ទ និងសេវាជាច្រើនទៀតដោយមិនចាំបាច់ទៅដល់សាខា។
- ប្រព័ន្ធទូទាត់ឆ្លងធនាគារ (Interoperability): ក្រោមការដឹកនាំរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ប្រព័ន្ធដូចជា បាគង (Bakong) បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការភ្ជាប់ប្រព័ន្ធទូទាត់របស់ធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុផ្សេងៗគ្នា ធ្វើឱ្យការផ្ទេរប្រាក់កាន់តែមានភាពរលូន និងគ្មានឧបសគ្គ។
- ការពង្រីកសេវាឥណទាន (Credit Services) តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ:
- ក្រៅពីធនាគារប្រពៃណី ក្រុមហ៊ុន FinTech មួយចំនួនក៏បានចាប់ផ្តើមផ្តល់សេវាឥណទានខ្នាតតូច ឬកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនតាមរយៈកម្មវិធីទូរស័ព្ទ។ នេះជួយសម្រួលដល់ការទទួលបានទុនសម្រាប់អាជីវកម្មខ្នាតតូច និងមធ្យម ឬតម្រូវការបន្ទាន់របស់បុគ្គល។
- ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុផ្ទាល់ខ្លួន (Personal Finance Management – PFM):
- កម្មវិធី FinTech ក៏កំពុងអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពក្នុងការជួយអ្នកប្រើប្រាស់តាមដានចំណូល ចំណាយ កំណត់ថវិកា និងរៀបចំផែនការហិរញ្ញវត្ថុផ្ទាល់ខ្លួន ដែលជួយលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងហិរញ្ញវត្ថុ។
- លទ្ធភាពទទួលបានសេវា (Access to Services) កាន់តែទូលំទូលាយ:
- សម្រាប់ប្រជាជននៅតាមតំបន់ជនបទដែលពិបាកធ្វើដំណើរទៅកាន់សាខាធនាគារ FinTech បានផ្តល់ដំណោះស្រាយដ៏មានប្រសិទ្ធភាព។ ពួកគេអាចធ្វើប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុបានយ៉ាងងាយស្រួលតាមរយៈភ្នាក់ងារ (Agents) ឬកម្មវិធីទូរស័ព្ទ។
បច្ចេកវិទ្យាគន្លឹះនៅពីក្រោយ FinTech
ការរីកចម្រើននៃ FinTech មិនអាចកាត់ផ្តាច់បានពីបច្ចេកវិទ្យាទំនើបៗដូចខាងក្រោម៖
- បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) និង Machine Learning: ជួយធនាគារវិភាគទិន្នន័យអតិថិជន កំណត់ហានិភ័យឥណទាន ការពារការក្លែងបន្លំ និងផ្តល់អនុសាសន៍ផលិតផលផ្ទាល់ខ្លួន។
- បច្ចេកវិទ្យា Blockchain: ផ្តល់នូវប្រព័ន្ធរក្សាកំណត់ត្រាប្រតិបត្តិការដែលមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់ តម្លាភាព និងមិនអាចកែប្រែបាន។ ទោះបីជាការប្រើប្រាស់ពេញលេញនៅមានកម្រិតក៏ដោយ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបាននិងកំពុងសិក្សាពីសក្តានុពលរបស់វា។
- Cloud Computing: អនុញ្ញាតឱ្យធនាគាររក្សាទុក និងដំណើរការទិន្នន័យយ៉ាងច្រើនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងអាចពង្រីកសមត្ថភាពបានយ៉ាងងាយស្រួល។
- APIs (Application Programming Interfaces): គឺជាស្ពានភ្ជាប់រវាងប្រព័ន្ធ FinTech ផ្សេងៗគ្នា អនុញ្ញាតឱ្យពួកគេធ្វើអន្តរកម្ម និងផ្តល់សេវាចម្រុះ។
បញ្ហាប្រឈម និងអនាគតនៃ FinTech នៅកម្ពុជា
ទោះបីជាមានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក៏ដោយ FinTech នៅកម្ពុជានៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន៖
- សុវត្ថិភាពទិន្នន័យ (Data Security): ការការពារព័ត៌មានអតិថិជនពីការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតគឺជាអាទិភាពចម្បង។
- ការយល់ដឹងរបស់អ្នកប្រើប្រាស់: ប្រជាជនមួយចំនួននៅតែត្រូវការការអប់រំបន្ថែមអំពីការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។
- បទប្បញ្ញត្តិ: ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានខិតខំបង្កើតក្របខ័ណ្ឌបទប្បញ្ញត្តិដើម្បីធានានូវកំណើនប្រកបដោយចីរភាព និងសុវត្ថិភាព។
យ៉ាងណាមិញ អនាគតរបស់ FinTech នៅកម្ពុជាមើលទៅមានភាពភ្លឺស្វាង។ ជាមួយនឹងការបន្តវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថល ការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាល និងធនាគារជាតិ ព្រមទាំងការកើនឡើងនូវចំណាប់អារម្មណ៍ពីប្រជាពលរដ្ឋ កម្ពុជានឹងបន្តដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងបដិវត្តន៍ឌីជីថលនៃវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។ ការផ្លាស់ប្តូរពីសាច់ប្រាក់ទៅឌីជីថលមិនមែនគ្រាន់តែជាការផ្លាស់ប្តូររបៀបទូទាត់ប្រាក់នោះទេ វាគឺជាការផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ចជាតិឱ្យរីកចម្រើន។
សំណួរដែលគេសួរញឹកញាប់ (FAQs) អំពី FinTech នៅកម្ពុជា
១. តើ FinTech ជួយឱ្យជីវិតខ្ញុំកាន់តែងាយស្រួលដោយរបៀបណា?
- FinTech ធ្វើឱ្យអ្នកអាចធ្វើប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុ (ផ្ទេរប្រាក់ ទូទាត់វិក្កយបត្រ) ពីគ្រប់ទីកន្លែង និងគ្រប់ពេលវេលា តាមរយៈទូរស័ព្ទដៃ ឬកុំព្យូទ័រ ដោយមិនចាំបាច់ទៅដល់ធនាគារ។
២. តើការប្រើប្រាស់សេវា FinTech មានសុវត្ថិភាពដែរឬទេ?
- បាទ/ចាស! ក្រុមហ៊ុន FinTech និងធនាគារឌីជីថលភាគច្រើនប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាសុវត្ថិភាពខ្ពស់ដូចជាការអ៊ិនគ្រីបទិន្នន័យ (Encryption) និងការផ្ទៀងផ្ទាត់ច្រើនកម្រិត (Multi-factor Authentication) ដើម្បីការពារគណនីរបស់អ្នក។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាក៏មានបទប្បញ្ញត្តិដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពផងដែរ។
៣. តើប្រព័ន្ធបាគង (Bakong) ជាអ្វី? និងមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?
- បាគង គឺជាប្រព័ន្ធទូទាត់ឆ្លងធនាគាររបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ផ្ទេរប្រាក់ និងទូទាត់ប្រាក់រវាងធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុផ្សេងៗគ្នាបានយ៉ាងរលូន និងលឿនរហ័ស។
៤. តើខ្ញុំអាចស្វែងរកព័ត៌មានបន្ថែមអំពី FinTech នៅកម្ពុជាបានពីណា?
- អ្នកអាចស្វែងរកព័ត៌មានបន្ថែមពីគេហទំព័រធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា គេហទំព័រធនាគារពាណិជ្ជឈានមុខគេ ឬតាមដានព័ត៌មានថ្មីៗនៅលើគេហទំព័រ Bank in Cambodia របស់យើងនេះ៕
សេចក្ដីប្រកាស 📢
ព័ត៌មានទាំងអស់នៅលើគេហទំព័រនេះគឺសម្រាប់តែគោលបំណងផ្ដល់ជាចំណេះដឹង និងអប់រំទូទៅប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនមែនជាដំបូន្មានហិរញ្ញវត្ថុអាជីពទេ។
